Osmanlı Saray Mutfağının Eşsiz Tatlıları

Osmanlı mutfağı, zengin tarif çeşitliliği ve eşsiz lezzetleri ile günümüzde hala canlılığını korumaktadır. Türk mutfağının temellerini oluşturan Osmanlı saray yemekleri, yalnızca Türkiye’de değil, dünyanın dört bir yanında büyük bir ilgiyle karşılanmaktadır. Biz de, Osmanlı saray mutfağının en güzel tatlılarını ve tariflerini sizler için derledik. Osmanlı Saray Mutfağı, dönemin koşullarına uygun pişirme teknikleri ve özel baharatları ile sultanların sofralarını süsleyen birçok eşsiz tarife ev sahipliği yapmaktadır. Ülkemizde gastronomi turizmi açısından da büyük bir öneme sahip olan bu mutfağın en güzel tatlılarını keşfetmek için hazırladığımız listeye göz atabilirsiniz…

OSMANLI SARAY TATLILARI

• ZERDE

Zerde, Osmanlı dönemine ait birçok yazılı eserle anılan, yüzyıllar boyunca günümüze ulaşan zarif bir saray tatlısıdır. Gaziantep, Balıkesir, Konya, Şanlıurfa, Tekirdağ ve Edirne gibi birçok şehirde kendine özgü yöresel tarifleri bulunsa da, genel olarak; pirinçle suyun pişirilip şeker, karanfil ve safran eklenerek hazırlanan şekerli pirinç peltesidir.

• ELMASİYE

Elmasiye, Osmanlı’da özellikle yaz aylarında taze meyvelerden yapılan, aromasını ve rengini tamamen meyvelerden alan hafif bir tatlıdır. Meyve aroması ile tatlandırılıp renklendirilen pirinç nişastasının jöle haline getirilerek servis edildiği lezzetli bir seçenektir.

• KEŞKÜL-Ü FUKARA

Keşkül-ü Fukara, Farsça “kap” anlamına gelen “Keşkül” kelimesinden adını almıştır. Osmanlı döneminde, dervişler ve kadılar, bazen halkın arasına karışarak ilahi ve naat okuyarak dolaşırdı. Dervişlerin taşıdığı bu keşkülün içine halk tarafından para, yiyecek ve tatlı gibi şeyler atılır, daha sonra bu paralar dergahlara ve imaretlere bağışlanırdı. Keşkül tatlısı, fakir halka dağıtılarak paylaşmanın simgesi haline gelmiştir.

• SABUNİYE HELVASI

Sabuniye Helvası, Arapça “tatlı” anlamına gelen helva çeşitlerinden biridir. Günümüzde sabuniye helvası olarak bilinse de, farklı isimlerle de anıldığı olmuştur. Kanuni Sultan Süleyman’ın şehzadesi Cihangir ve Bayezid için yapılan sünnet düğününde bu helvanın dağıtıldığına dair rivayetler bulunmaktadır.

• GÜLLABİYE

Güllabiye, Edirne ve çevresinde sürdürülen “Helva sohbetleri” geleneğinin bir ikramı olarak hala yapılmaktadır. İsim kökeni olarak ‘Güllü bal helvası’ndan türetilmiştir ve Osmanlı mutfağının en özel tariflerinden biridir.

• SÜTLAÇ

Sütlaç, Osmanlı mutfağında “sütlü aş” olarak bilinen ve günümüzde de yaygın olarak yapılan tatlılardan biridir. Bu lezzetli tarif, basılı ilk yemek kitabı olan Melceü’t-Tabbâhîn’de de yer almaktadır.

• GÜLLAÇ

Güllaç, kökeni II. Murad devrine kadar uzanan, o dönemde yumurtalı güllaç ve tava güllacı gibi farklı tarifleri bulunan bir tatlıdır. Osmanlı döneminde sofralardan hiç eksik olmayan güllaç, günümüzde özellikle ramazan ayında popülerdir.

• VİŞNELİ EKMEK KADAYIFI

Vişneli Ekmek Kadayıfı, Türkiye genelinde sevilerek tüketilen bir tatlıdır ve özellikle Afyonkarahisar bölgesi ile özdeşleşmiştir. Osmanlı döneminde saray mutfağında sıkça tercih edilen bu tatlının vişneli ve cevizli birçok çeşidi bulunmaktadır.

• HELATİYE

Helatiye, Osmanlı döneminin meşhur tatlılarından biri olup gül suyu ile hazırlanan bir çeşit su muhallebisidir. Nar, badem ve kuru kayısı gibi çeşitli malzemelerle hazırlanan Helatiye, hafif ama lezzetli bir alternatif sunar.

• AYVA TATLISI

Ayva Tatlısı, saray mutfağının gözde tatlılarından biridir. Ekmek ayvasından yapılan bu şerbetli tatlı, basılı ilk yemek kitabı olan Melceü’t-Tabbâhîn’de bulunan tarifler arasında yer alır. Genellikle kaymak, dondurma ve Antep fıstığı ile servis edilerek sunulur.

• AŞURE

Aşure, yapılıp dağıtma geleneği günümüzde hala devam etmektedir. Osmanlı mutfağında süzme ve sütlü olmak üzere iki farklı çeşidi bulunan aşurenin, önemi oldukça büyüktür.

• KAZANDİBİ

Kazandibi, tavukgöğsü tatlısının dibi tutturularak hazırlanan bir tatlıdır. Aslen tavukgöğsünden yapılan bu tarif, tavukgöğsü kullanılmadan yapılan versiyonuyla “muhallebi kazandibi” olarak adlandırılır.

• SARAY HELVASI

Saray Helvası, günümüzde İzmit Saray Helvası olarak da bilinen bu tatlının kökeni Osmanlı İmparatorluğu’na dayanır. Özel günlerde ve davetlerde saray mutfağında hazırlanan bu helva, yüzyıllar öncesinden günümüze ulaşmış nadide tariflerdendir.

• ŞAM TATLISI

Şam Tatlısı veya Şambali olarak da bilinen bu tatlı, irmik, un ve yoğurt ile hazırlanarak badem ya da yer fıstığı ile süslenir. Üzerine sıcak şerbet dökülerek ıslatılır. Osmanlı kökenli olan Şam tatlısı, günümüzde sıklıkla yapılan tatlılardan biridir.

Afiyet olsun…

Kaynak: Yasemin