Uzmanlar uyardı! “Beyne pıhtı atmasında birinci 4,5 saat çok kritik”
Damarlardan pıhtı atmasının en sık 50-70 yaş aralığında görülmesiyle birlikte her yaşta gerçekleşebileceğinden bahseden Nöroloji Anabilim Kolu Lideri Prof. Dr. Özgür Alım Topçuoğlu, beyne pıhtı atması durumunda gözlemlenebilecek çeşitli bulgulara dikkat çekti.
Beyne pıhtı atmasının nörolojik açıdan acil bir durum olduğunu vurgulaya Prof. Dr. Özgür Alım Topçuoğlu, müdahalede birinci 4,5 saatin hayli kritik olduğunu söyledi. Açıklamaları esnasında bilhassa 50 yaş ve üzerindeki tüm bireylerin tansiyon, kolesterol ve kan şekerlerini tertipli olarak denetim ettirmesi gerektiğine dikkat çeken Prof. Dr. Topçuoğlu, bireyin sıhhat durumuna uygun beslenmesi gerektiğini, beyne pıhtı atmasının ana kaynakları olan kalp ve beyin damarları denetimlerinin tertipli olarak yaptırılmasını tavsiye etti.
Damarlarda pıhtı oluşması ve inme risklerine ait değerlendirmelerde bulunan Nöroloji Anabilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Özgür Alım Topçuoğlu, beyin damarlarına atılan pıhtının temelde iki yolu olduğunu söyledi. Prof. Dr. Özgür Alım Topçuoğlu; “Bunlardan birincisi kalpten atılan pıhtılar başkası ise damarlardan atılan pıhtılardır. Ateroskleroz (damar sertliği) damar duvarının kalınlaşması ve elastikiyetinin azalması ile deveran eden kanın damar cidarında toplanmasına neden olabilir. Oluşan darlıklar üzerinde plaklar meydana gelir. Bu plaklar da beyefendisine pıhtı atılması ile sonuçlanabilir. Ateroskleroz için risk altında olan tüm bireyler, beyin damarlarına pıhtı atılması için de risk altındadır. Kolesterol yüksekliği, tansiyon yüksekliği, diyabet hastalığı, sigara kullanımı ve elbette genetik yatkınlık varlığında ateroskleroz ve ardından beyefendisine pıhtı atılması görülebilir. Fakat ateroskleroz olmadan da birtakım kan hastalıklarında, kanın pıhtılaşma bozukluklarında, kanın pıhtılaşma eğiliminin arttığı gebelik ya da kimi kanser tiplerinde de damarlarda pıhtı oluşumu gözlenebilir.” şeklinde konuştu.
BELİRTİLER ORTASINDA SIK RASTLANANLARI ANLATTI!
Konuşması sırasında damarlardan pıhtı atmasının en sık 50-70 yaş aralığında görülmekle birlikte, her yaşta görülebileceğine dikkat çeken Prof. Dr. Özgür Alım Topçuoğlu, belirtiler ortasında en sık rastlanılanları özetledi:
• Bedenin tek tarafında yüz, kol ve/veya bacakta olan hissizlik ve/veya kuvvet kaybı
• Şuur bulanıklığı yahut konuşma ve/veya anlamada güçlük
• Yürüme zahmeti, baş dönmesi, istikrar ve uyum kaybı
• Tek yahut iki taraflı görme kaybı
• Şiddetli baş ağrısı
“GİA ŞAŞMAZ HER VAKİT İNME HABERCİSİDİR!”
Beyne pıhtı atmasının iki formda sonuçlanabileceğini lisana getiren Prof. Dr. Özgür Alım Topçuoğlu; “Bunlardan birincisi Süreksiz İskemik Atak (GİA) olarak isimlendirdiğimiz kan akımının bir müddetliğine kesilip sonra tekrar düzelmesi durumudur. Kişi dakikalar/saatler içinde düzelebilir. Burada kalıcı bir sekel beklenmez lakin katiyetle selim bir durum değildir. GİA şaşmaz olarak her vakit inme habercisidir, dikkate alınmalı ve tedavi başlanmalıdır. İkinci klinik tablo ise damarın kalıcı olarak tıkanması nedeniyle beyinde kan akımının kesilmesi ve beyinde kanlanamayan alanda hücre kaybı ve kalıcı hasara neden olur.” dedi.
“İLK 4,5 SAAT ÇOK KRİTİK”
Beyne pıhtı atmasının nörolojik olarak acil bir durum olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Özgür Alım Topçuoğlu; “İlk 4,5 saat çok kritiktir. Hasta semptomları başladıktan sonraki birinci 4.5 saatte en yakın sıhhat kuruluşuna transfer edildiği taktirde, şayet tedaviye mani bir durumu yoksa tPA ismini verdiğimiz pıhtı eritici bir ilaçla pıhtı eritilerek kalıcı hasarsız ya da minimal hasarla tedavi edilme bahtı yakalar. Hastanın semptomlarının başlangıç saati bilinmiyorsa örneğin hasta uykuda inme geçirmiş ve sabah bu halde uyanmışsa ya da yalnız yaşıyor ve bir biçimde hastaya ulaşıldığında tedavi penceresi aşılmışsa tPA uygulanamaz. Bu kurallarda oluşmuş hasarı düzeltebilecek bir tedavi yoktur.” tabirlerini kullandı.
Bir defa inme geçiren kişinin tekrar inme geçirme riskinin, sağlıklı bireylere nazaran çok daha yüksek olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Özgür Alım Topçuoğlu; “Bu açıdan sekonder (ikincil) muhafaza tedavisi dediğimiz tekrar inme geçirmesini önlemeye yönelik tedavi düzenlenir.” şeklinde konuştu.
“KALP VE BEYİN DAMARLARI SİSTEMLİ OLARAK DENETİM EDİLMELİ!”
Pıhtı ve inmelerin önlenmesi için yapılması gerekenler hakkında bilgi veren Prof. Dr. Özgür Alım Topçuoğlu, alınması gereken önlemlerden bahsetti. Prof. Dr. Özgür Alım Topçuoğlu; “Burada temel olan primer (birincil) müdafaa olmalıdır yani hasta hiç inme geçirmeden evvel kollayıcı tedavi altına alınmalıdır. Bilhassa 50 yaşından sonra lakin genel olarak tüm bireylerde tansiyon, kolesterol, kan şekerleri denetim altında olmalı, birey sıhhat durumuna uygun beslenmelidir. Beyne pıhtı atmasının ana kaynakları olan kalp ve beyin damarları denetimleri tertipli yapılmalıdır. Kalpte ritim bozuklukları, geçirilmiş kalp kapak ameliyatları, doğumsal kalp delikleri vb. durumunda doktorun uygun gördüğü ve reçetelendiği kan sulandırıcı ilaçlar nizamlı kullanılmalıdır. Tıpkı halde boyun damarlarındaki darlık ve tıkanmalar titizlikle ele alınmalıdır.” dedi.
“HER ŞARTTA SİGARADAN UZAK DURULMALI”
Söz konusu durumda sigara kullanımının tesirlerinden bahseden Prof. Dr. Özgür Alım Topçuoğlu; “Boyun damarları içinde en sık şah damarlarından pıhtı atma ile karşılaşmaktayız. Darlıklar yüzde 70’in altındaysa ilaçla medikal tedavi, beslenme biçimi değişiklikleri önerilirken; yüzde 70’in üstündeki darlıklarda damara teşebbüs (anjioplasti, stent vb.) uygulanmalıdır. Her şartta sigaradan uzak durulmalı ve Akdeniz tipi beslenme benimsenmelidir. Sonuç olarak inme bir tıbbi acil durumdur. Kendiniz ve etrafınızda inme semptomları görülmesi durumunda lütfen derhal 112’yi arayınız.” halinde konuştu.
