Ergenlikte duygular neden daha yüksek hissediliyor? Ergenlikteki çocuklara nasıl davranılmalı?

Anne babalar çoğunlukla çocuklarının bebeklik dönemini atlatınca rahat bir nefes alacaklarını düşünürler fakat asıl önemli olan çocukların ergenlik dönemleridir. Çoğu anne baba için adeta bir kabus haline gelen ergenlik dönemi oldukça zorlayıcı bir süreçtir. Peki ergenlik dönemi nedir? Ergenlik dönemindeki çocuklara nasıl davranılmalıdır? Uzman Psikolog Esra Ezmeci anne babalara konuyla ilgili tavsiyelerde bulundu.

Kişinin çocuksu davranışlarının yerini yetişkinlik davranışlarının alınmaya çalışıldığı, cinsiyete dair özelliklerin kazanılmaya başladığı, ‘fırtınalı ve stresli’ bir dönem olarak tanımlanan ergenlik, kız çocuklarında ortalama 10-12 yaşları arasında görülürken erkek çocuklarında ise 12-24 yaşları arasında görülebilir. Her zaman sakin ve uyumlu olarak nitelendirilen çocuğunuzun yerini artık tedirgin, çabuk tepkiler gösteren, hemen sevinip- üzülen ve her şeyi sorun yapmaya çalışan bir gencin alabileceği ergenlik dönemi anne babalar için adeta bir kabus haline gelebilir. Peki ergenlik döneminde duygular neden daha yüksek hissedilir? Ergenlikteki çocuklara nasıl davranılması gerekir? İşte yanıtı…

ERGENLİK DÖNEMİNDE DUYGULAR NEDEN DAHA YOĞUN YAŞANIR?

1. Her yaş, beraberinde farklı duyguları getirir. Ergenlik bu duyguların çok daha yoğun yaşandığı bir değişim dönemi olduğu için, bu yeni duruma uyum sağlamaya çalışan ergen de zihinsel ve davranışsal değişimler gösterir. Bu süreç elbette aileler ve ergenler için yorucu olur.
2. Çocukluk döneminden artık erken yetişkinlik alanına giren ergen, artık bu dönemin çocukluktan çok farklı olduğuyla yüzleşir. Ve artık çocuklukta işe yarayan düşünce ve duyguların bu dönemde hiçbir etkisinin olmadığı gerçeğiyle yüzleşir. Bu durumda yaşadığı duygusal gerginlik yıllardır kullandığı alışkanlıkların yerine artık daha uygun olan davranışların yerleştirilme zorluğuyla ortaya çıkar.
3. Ergenin ailesinin ve çevresinin yeni geliştirmeye çalıştığı bu davranışlarda gösterdiği tepkileri ergende güvensizlik yaratır. Bu güvensizlik durumuyla da ergen duygusallıkla başa çıkmaya çalışır.
4. Ergen ile anne babası arasında ister istemez kuşak farkı bulunmaktadır. Bu kuşak farkı kişinin duygu ve düşüncelerinin birbirlerinde çok farklı bir noktada olduğunu gösterir. Bundan dolayı da anne babanın kendi kuşağına uygun bir şekilde çocuğuna davranması, ergende ona çocuk muamelesi yapıldığı izlenimini yaratır. Davranış, duygu ve düşüncelerinden ötürü de kendisine çocuk gibi davranıldığını düşünen ergen isyan etmeye başlar. Kuşak farkından ötürü anne-baba ergen zihnini anlamakta zorlanır.
5. Ergenliğin başarılı bir şekilde atlatılması için aslında çocukluk dönemi bir ön hazırlayıcıdır. Çocukluk döneminde anne ve babasıyla doğru bir iletişim ve duygu aktarımı sağlamış çocuk-ergenlik döneminde de ailesiyle aynı iletişimi sağlayacak olduğundan ötürü bu dönemi çok daha sağlıklı bir şekilde atlatır. Ailesi çocukluktan itibaren ona doğru bir rehberlik sağladığı için ergenlikte de problemlerle çok daha sağlıklı bir şekilde başa çıkmayı öğrenmiştir.
6. Ergenlik hayat ile ilgili önemli kararların alındığı bir döneme de denk gelmektedir. Bu dönemde aile tarafından ergen bir kimliğe sahip olduğu hissettirilmeli, sosyal yaşamında ve hayatında yapacak olduğu seçimlere dair cesaretlenmeli ve desteklenmelidir.
7. Ergenlikte yeni bir döneme ve yeni bir çevreye uyum zorlaşmaktadır. Ve toplum bunun kısa sürede gerçekleşmesini bekler. Fakat yeni bir çevreye uyumun her yaş için ne kadar zorlu olduğu unutulmamalıdır.

ANNE-BABALARA KILAVUZ:
ERGENLİK DÖNEMİNDEKİ ÇOCUKLARA NASIL DAVRANILMALI?

Ergenlik dönemi hem ebeveynler hem de çocuklar için oldukça zorlayıcı bir süreçtir. Öyle ki anne babalar ergenlik döneminin gelmesinden dolayı ciddi derecede bir endişe yaşamaktadır ve nasıl davranacaklarını bilemez hale gelirler. Peki ergenlik dönemindeki çocuklara nasıl davranılmalıdır?

• NE DEMEK İSTEDİKLERİNİ GERÇEKTEN DİNLEYİN: Dinlemiş olmak ile gerçekten anlamak için dinlemek arasında büyük fark bulunur. Çoğu zaman dinliyorum dediğimizde aslında karşımızdakini dinlemekten çok, zihnimizde karşımızdaki insana karşı cevap üretirken buluruz kendimizi. Anlamak ve sağlıklı bir iletişim kanalı oluşturabilmek için önce ergen aktif dinlenmelidir. Çocuğunuzdan tamamen farklı bir görüşte olsanız bile ona saygı duyduğunuzu ona göstererek onu dinleyin.
• KENDİ TETİKLENMELERİNİZİ ANLAYIN: Çocukların karakter özelliği olan bazı tutum ve davranışlar ebeveynin dünyasında bazı durumlar için tetikleyici olabilir. Örneğin ergen kendi fikirlerini savunabilen biriyse ebeveyni bunu aykırılık olarak görüp bu durumu engellemeye çalıştıkça çatışma yaşanabilir. Sizi rahatsız eden bir durum ile gerçekten kızılması gereken durumları birbirine karıştırmayın. Bu duruma kızacak olduğunuzda da kızgınlığınızın tümünü çocuğunuza karşı değil çocuğunuzun gerçekleştirmiş olduğu uygunsuz davranıla yönelik sürdürün.
• UNUTMAYIN, BU BİR SÜREÇ: Ergen çocuğunuzun fikirleri, duyguları, görünümü her ne kadar size uygun olmasa da ona bunu sürekli yansıtmaktan ve eleştirmekten kaçının. Unutmayın bu dönem geçici ve ergen çocuğunuz farklı denemeler yaparak kendi karakterini oluşturmaya çalışıyor. Daha önemsiz olan konuları görmezden gelmeye çalışın. Elbette anlaşamadığınız konularda sizin nasıl düşündüğünüzü ve hissettiğinizi çocuğunuzla paylaşabilirsiniz ancak bu durumu paylaşırken çocuğunuzun sizden farklı düşünebileceğini yok saymayın.
• TAKDİR EDİP, ONAYLAYIN: Çocuğunuzun istek ve hayallerine saygı gösterin. Onu gerçekten çaba gösterdiği konularda takdir edin, onaylayın. Ergen, ailesi tarafından ne kadar saygı ve kabul gördüğünü hissederse o kadar sakin olacaktır.
• ORTA NOKTADA BULUŞUN: Ergen çocuğunuzla bir konuda fikir ayrılığına düştüğünüzde her ikinizin de kabul edebileceği orta bir noktada buluşma sağlayın. Hiçbir şekilde bir uzlaşma sağlanamıyorsa da uzlaşamadığınız konusunda uzlaşın.
• AKIL VERMEKTEN UZAK DURUN: Birinin sürekli size “Ben senin yaşındayken şöyle yapardım böyle davranırdım” demesi size nasıl hissettirir? Elbette iyi hissettirmeyecektir. Bundan ötürü de ergen çocuğunuza bu tarz bir yaklaşım iyi gelmeyecektir. Emin olun onun yaşındayken siz de onun benzeri bir şekilde davranmak istediniz.
• ÇOCUĞUNUZUN SİZE ELEŞTİRİLERİNİ CİDDİYE ALIN: Ergen çocuğunuz ona çok müdahale ettiğinizi, eleştirdiğinizi, kendisi olmasına izin vermediğinizi mi söylüyor. Kendi çerçevenizden bu durumlara ne kadar uygun davranıp davranmadığınızı gözden geçirin. Çocuğunuzun eleştirilerini dikkate alın.
• RUH HALİNİN DEĞİŞMESİ ÇOK DOĞAL, NORMAL KARŞILAYIN: Ergenlik hormonal değişimlerin hem hızlı hem de büyük değişimler gösterdiği bir dönemdir. Bu dönemde ani ruh değişimlerinin yaşanması ergende kaygı yaratır ve bu durumla mücadele etmeye çalışır. Bu durumun çoğu zaman elinde olmayan hormonlarla birlikte olduğunu anlayışla karşılamaya çalışın.
• ADİL VE TUTARLI OLUN: Ergenlik dönemi boyunca çocuğunuza adil ve tutarlı bir davranım gerçekleştirdiyseniz onların alanına saygı duyup, fırsat verdiyseniz ergenlikten ve sizinle olan ilişkisinden pozitif bir şekilde çıkan ergen yetişkinlik döneminde de bu sosyal başarıyı sürdürecektir.