Dün Mavi Balina, bugün Roblox! Çocuğunuzda bu belirtiler istismarın işaretçisi

Dijital oyunlar ile çocukların ne usul içeriklere maruz kaldığını bilmek zorlaşırken çevrimiçi oyunlarda bu riskler daha da artabiliyor. Roblox oyununa erişim pürüzü getirilmesinin akabinde, Ruhsal Danışman Dr. Öğretim Üyesi Ömer Akgül, bu oyunların çocukları nasıl etkilediğinden, istismar durumunda ne üzere belirti olabileceğinden bahsederek tavsiyelerde bulundu.

Çocukların sıklıkla oynadığı çevrim içi oyunlardan biri olan Roblox, çocukların istismarına neden olacak içeriklerin barındırılması gerekçesiyle Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından erişime engellendi.

Sanal ortamlarda istismara neden olabilecek içeriklerin olması, çocukların psikolojisinde ‘gerçek’ kadar tesirli olabiliyor. Ruhsal Danışman Dr. Öğretim Üyesi Ömer Akgül, Roblox ve gibisi oyunların tesirleri konusunda kıymetli ihtarlarda bulundu. Dr. Öğretim Üyesi Akgül, öncelikle soyut kavramların anlamlandırılmasının daha geç periyotlarda olduğuna dair bulgular olduğunu belirterek şu kelamlara yer verdi:

“Piaget’in bilişsel gelişim sistemine nazaran çocuklar ergenlik devirleriyle bir arada soyut kavramları anlamaya, kavramaya başlıyorlar diyor. Lakin bunun dışında birtakım araştırmalar da var ki çocukların bunları tabir etme marifetleri bu yaşlarda geliştiği için bir farkına varıyoruz. Aslında çocuklar bu kavramları birçoğunu daha öncelerden kazanmış oluyorlar ve hani gerçekle sanalın ayrımını çocuklar aslında daha erken yaşlarda yapabiliyorlar. Ancak bazen işlerine gelmiyor. Bazen bunu söz etmiyorlar. Lakin buna karşın yeniden de hani on ikili yaşlar diyebiliriz.

İNSAN BİR HİS BÜTÜNÜ

Sözel, cinsel, fizikî, ihmal dediğimiz istismar tiplerinin sanalının olmadığını, hepsinin gerçek olduğunu belirten Akgül, “Dolayısıyla çocuklar fizikî istismardan etkilenir, sanal istismardan etkilenmez diye bir şey yok. Zira insan bir his bütünü, bir mana bütünü. O duyguyu oluşturan, o manası yansıtan rastgele bir fizikî, gerçek yahut sanal söz, iletim, ileti çocuğun ruh dünyasını olumsuz tesirler. Yalnızca ruh dünyasını deyip kapatmayalım. Bilişsel gelişimini, toplumsal gelişimini, akademik gelişimini, duygusal gelişimini birçok noktada olumsuz tesirler.” dedi.

Bu durumun tesirlerinin uzun yıllar sürebileceğine, diğer yaşadığı şeylerin tetikleme ihtimalinin olduğuna değinen Akgül, “O yüzden çocuklarımızı mümkün olduğu kadar bu tıp aksiliklere maruz bırakmayalım. Onlarla karşı karşıya getirmeyelim. Zira bile biz kestiremeyebiliriz.” ifadelerini kullandı.

Çocuktan çocuğa tesirlerin değişebildiğini vurgulayan Dr. Öğretim Üyesi Akgül, yetişkin devirlerinde de tesirlerin ortaya çıkabileceğini lisana getirerek “İstismar mağduru olan çocuk istismarcı olabilir. Yani geçmişin kurbanı geleceğin zorbası olabilir.” dedi.

Sosyal medya hakkında ‘sanal ebeveyn’ benzetmesi yapan Akgül, “Aslında çocuklarımızı o uygulamalar, internet, telefon yahut sanal dünyadaki internetteki şahıslar, karakterler, YouTuberlar, influencerlar ebeveynlik yapıyor.” kelamlarına yer verdi. Çocukların anne babadan daha çok onlarla vakit geçirdiğini kaydeden Akgül, “Yarın bir gün anne baba olarak biz bir şey istediğimizde, bizim değil orada tesiri altında kaldığı o aktörlerin ve faktörlerin güdümünde olacaklar. İşte o vakit biz neyi kaybettiğimizi hatırlayacağız, anlayacağız” şeklinde açıklama yaptı.

Dr. Öğretim Üyesi Ömer Akgül, ebeveynlerden evvel devletin yapması gereken şeyler olduğuna işaret ederek “Bu son devirde yapılan uygulamaları ben destekliyorum.  Bunlar özgürlüğümüze kastetmiş şeyler değil. Kimse niyetini aşan bu türlü bir mana çıkartmasın.” kelamlarını kullandı.

BİZİ GELİŞTİRMEYEN ŞEY PAK DEĞİLDİR

Konuşmasın devam eden Akgül, bu müdahaleler hakkında şu açıklamalara yer verdi:

“Çocuklarımızın ruhsal, duygusal, fizikî, toplumsal, dilsel gelişiminin olumsuz olarak etkilenmesinin önüne geçmek için devlet müdahale ediyor. Çok da âlâ yapıyor. Zira bu toplumsal medya mecraları yahut uygulamalar bunu düşünmüyorlar. Onlar için en kıymetli şey daha çok kullanıcıya ulaşmak, daha çok gelir elde etmek, daha çok propaganda yapmak yahut çocuklarımızı istedikleri halde daha çok yönlendirebilmek.”

Kar etme gayesiyle kurulmamış toplumsal medya mecralarının da olabileceğini hatırlatan Akgül, çocuk ve gençleri ifsat etmek maksadı olabilme durumuna dikkat çekti. Bu cins tehlikeli yazılımların yetişkinler için de kelam konusu olduğunu aktaran Akgül, “Biz yetişkinler öncelikle bunları kullanmayacağız, çocuklarımıza yarar vermeyen, yani bizi geliştirmeyen her şeyin bize ziyan verdiğini anlatmamız gerekiyor. Çok kıymetli bir cümle bu. Bizi geliştirmeyen şey günahsız değildir, bize ziyan verir.” açıklamasını yaptı.

ÇOCUKLARA MAKUL KURALLAR KOYULMALI

Dr. Öğretim Üyesi Ömer Akgül, makul kurallar ile çocuklarla muahede sağlanması gerektiğine değinerek “Tabii ki tehlikeli içerikleri olanları da çocuklarımıza yasak koymalıyız. Nasıl? Evet bu telefonu, bu interneti, bu tableti ben sağlıyorum Anne baban olarak. Ve neyle Olduğunu bilmek konusunda hak sahibiyim. Sana ziyan vereceğini düşündüğüm seni geliştirmeyeceğini düşündüğüm şeylerle meşgul olmanı istemem.” sözlerine yer verdi.

Çocukların güvenliğinin sağlanması için onlarla mukavele yapılması tavsiyesinde bulunan Akgül, şu açıklamalarda bulundu:

“Birisinin konutumuza ilişkin fotoğraf istemesi yahut banka hesabı istemesi, kredi kartı bilgilerini istemesi ne kadar tehlikeliyse; birisinin bedeni bir modülünü göstermesi senin bedeninin bir modülünü göstermesini istemesi yahut işte senden bir kadro buluşma yerlerine davet etmesi üzere birçok durumlarda bizi bilgilendirmeni istiyoruz diye çocukta bir kullanım kontratı imzalayacağız.”

Kendi çocukları ile bu bahis üzerine bir mukavele yaptığından bahseden Akgül, kuralların net halde bu mukavelede belirtilmesinin gerekliliğine değinerek mukavele başında “Bütün anne babalar çocuklarını severler. Onlara özenirler. Ona bedel verirler. Ben yasakçı bir anne baba değilim. Yani çocuğumdan esirgediğim için değil çocuğumu esirgediğim için ben o kontrata birtakım unsurları koyuyorum.” açıklamasına yer verdiğini aktardı.

Çocukların istismara uğraması durumunda nasıl belirtilere rastlanabileceğini belirten Dr. Öğretim Üyesi Ömer Akgül, “Aslında çocuklar bunu saklamaya çalışma, eğilim gösterebilirler. Ama her bir eğilim öbür bir şey ortaya çıkartır, gösterebilir. Yani bu çocuklar içine kapanabilirler. Konuşmak istemeyebilirler. yeme, içme, uyku sistemleri bozulabilir, bir grup ağlama nöbetleri olabilir, agresifleşebilirler.” açıklamasında bulundu. Kimi çocukların ise bu şekil durumlara tahammül düzeyinin yüksek olabileceği konusunda uyaran Akgül, “Biz çocuklarımıza özendiğimiz için onları neyle meşgul olduklarını bilmemiz lazım.” sözlerini kullandı.

İSTİSMARA TEŞVİK KELAM KONUSU

Sosyal medyadaki kimi içeriklerin sorumluluk hissinden çok uzak olduğunu ve hiçbir mesuliyet duymadan hatta bazen çocuklara ziyan vereceğini bilerek içerik hazırlayan bireyler olduğunu belirten Akgül, şu açıklamalarda bulundu:

“Kumara teşvik edebiliyorlar. LGBT dediğimiz, dört harflilere teşvik edebiliyorlar. Çocukları şiddete teşvik edebiliyorlar. İstismara teşvik edebiliyorlar. Ki dün kapatılan uygulama da çocukları istismara teşvik ettiği için yasaklı pozisyona gelmiş ve kendisine yapılan ihtarları dikkate almadığı için devlet o bahiste son kelamı söylemiş. Güzel ki bu bahiste bizim çocuklarımızı koruyamadığımız yerde devletin güçlü eli var.” 

Mavi Balina oyununu hatırlatan Akgül, bu usul uygulamalarda çocukların akranlarından öğrenebildiğini ve kimi vakit akrandan gelen bilgiyi daha kıymetli gördüklerini aktardı. Oyunların zihinde devam etmesi durumunun altını çizen Akgül, “Yani şöyle düşünün; Çocuk sabahtan akşama kadar oyun oynuyor. Gece sabaha kadar düşünde o oyun devam ediyor. Sabah kalktığında oyuna bir daha giriyor.” sözlerini kullandı.

Bu durumun yetişkinlerde de görüldüğüne dikkat çeken Akgül, “Yani hepimiz bu sürecin içerisindeyiz biz, ölçüyü kaçırıyoruz. Çocukların da ne içerik izlediklerini takip etmek zorundayız. Şayet bunu takip edemezsek, bir daha çocuklarımızı tutma talihimiz kalmayabilir” dedi.