Kıdem Tazminatı Hakkında Bilgilendirme ve İstisnalar
Kıdem Tazminatı Hakkında Bilgilendirme
İşçinin kendi isteği dışında işten ayrılması durumunda ödenen kıdem tazminatı, bazı istisnai durumlar dahilinde kendi isteğiyle istifa eden çalışanlar için de geçerli hale gelmiştir. Geçtiğimiz günlerde yapılan düzenlemeler neticesinde, yeni evlenen kadınlar da bu istisnalar arasına eklenmiştir. Alınan yeni karara göre; kadın işçilerin evlilik sebebiyle işten ayrılması halinde, çalışma süresine göre kıdem tazminatı alma hakkı bulunmaktadır.
Bu haktan yararlanmak isteyen kadın işçilerin, evlilik tarihinden itibaren 1 yıl içinde iş sözleşmelerini feshetmeleri ve kıdem tazminatını işverenden talep etmeleri gerekmektedir. Önemli bir nokta ise resmi evlilik tarihinin, bu 1 yıllık sürenin başlangıcı olarak kabul edilmesidir.
Merak edilen konulardan biri de ihbar hakkıdır. İşçi veya işveren ihbar tazminatı talep edebilir mi? Şartları nelerdir? Kıdem tazminatı hangi durumlarda alınabilir? İşte detaylar…
İhbar Tazminatı ve Evlilik Nedeniyle Fesih
Evlilik nedeniyle iş akdini fesheden işçi ve işveren, ihbar tazminatı talep edemez ve ihbar süresi uygulanmaz. Ancak, evlilik nedeniyle iş akdini fesheden işçinin, işverenine evlilik cüzdanının bir örneği ile başvurması ve iş akdini bu nedenle feshetmek istediğini yazılı olarak beyan etmesi şarttır. Evlilik sebebiyle feshedilen iş sözleşmesi neticesinde kıdem tazminatını alan kadının, yeni bir işte çalışmaya başlaması için herhangi bir engel bulunmamaktadır.
Fakat, yalnızca kıdem tazminatı almak amacıyla evlenip boşanma durumunun tespit edilmesi halinde, işveren tazminatı geri talep edebilir ve bu durumda mahkeme süreci başlatılabilir.
Kıdem Tazminatı Hesaplama
Kıdem tazminatı nasıl hesaplanır? Kıdem tazminatı, çalışılan yıl sayısına göre belirlenir ve hesaplama brüt ücretler üzerinden yapılır. Örneğin, 20 bin 2 lira asgari ücret brüt bir tutardır. Kıdem tazminatının alabileceği en yüksek tutar ise 41 bin 828 lira olarak belirlenmiştir. (Kıdem tazminatından binde 7.59 oranında Damga Vergisi düşülmektedir. Yapılan örnek hesap da vergisi düşülmüş net tutardır.)
Prim Şartları ve Emeklilik
Toplam prim de etkilidir! 8 Eylül 1999 tarihinden önce ilk kez sigortalı olan ve 15 yıl 3600 gün sigortalılık süresini dolduran kadın çalışanlar, Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan (SGK) iş yerinin talep ettiği yazıyı ibraz ederek istifa etmeleri durumunda kıdem tazminatından faydalanabilirler. 9 Eylül itibarıyla işe girenler için ise iki şart aranmaktadır: Çalışanın 7000 gün prim süresinin dolması veya 25 yıllık sigortalılık süresi ile birlikte en az 4500 gün prim ödenmiş olması gerekmektedir.
Kıdem Tazminatı Talep Edilebilecek Diğer Durumlar
Başka hangi durumlarda kıdem tazminatı talep edilebilir? Eksik ve zamanında ödenmeyen ücretler nedeniyle işten ayrılma durumlarında da kıdem tazminatı alma imkanı bulunmaktadır. Ayrıca, işverenin işçinin veya onun aile üyelerinin şeref ve namusuna dokunacak şekilde sözler söylemesi, işçiye cinsel tacizde bulunması veya psikolojik baskı (mobbing) uygulaması gibi durumlarda da kıdem tazminatı talep edilebilir. İşçinin, diğer çalışanlar tarafından işyerinde cinsel tacize uğraması ve bu durumu işverene bildirmesine rağmen gerekli önlemlerin alınmaması da tazminat nedeni sayılmaktadır.
