Çocuklarda Öfke Nöbetleri: Nedenleri ve Yönetim Yöntemleri
Çocuklarda Öfke Nöbetleri: Nedenleri ve Başa Çıkma Yöntemleri
Çocuklarda öfke nöbetlerinin nedenlerini ve bu zorlu durumla başa çıkma yöntemlerini detaylı bir şekilde açıklıyor. Doğru yaklaşımlar ve tutarlı ebeveyn tutumları ile öfke nöbetlerinin nasıl yönetilebileceğine dair önemli bilgiler sunuyor.
Öfke nöbetleri, özellikle 1,5 – 3 yaş arası çocuklar arasında sıkça gözlemlenen bir durumdur. Klinik Psikolog Kübra Ekşi Yıldız, bu dönemde çocukların bağımsızlık arayışının öfke nöbetlerine yol açabileceğini vurgulayarak, ebeveynlerin bu süreçte nasıl bir tutum sergilemeleri gerektiği konusunda önemli tavsiyelerde bulundu. Öfke nöbetlerinin patolojik bir boyuta ulaşması durumunda ise profesyonel destek almanın gerekliliğine dikkat çekti.
Öfke Nöbeti Sebepsiz Değil
Öfke nöbetlerinin en sık görüldüğü dönem 1,5-3 yaş arasıdır. Bu dönemde yürümeye başlayan çocuk, bağımsızlığının ilk adımlarını atarken, kendisini dünyanın merkezinde hissetmekte ve en küçük bir engellemeye karşı büyük bir hayal kırıklığı yaşamaktadır. Güçlü bir sahiplenme duygusu içindedir. Her şeyi kendine ait zanneder, eşyalarını paylaşmak istemez. Yarım yamalak konuşarak duygularını kelimelere dökmekte zorluk yaşar. Tüm bu etkenler, duygularını kontrol edemeyen çocuğun öfke nöbetine girmesine neden olabilir. Bu dönemde çocuk, ilk kez kendisini yetişkinlerden, özellikle annesinden ayrı bir varlık olarak görmeye başlar. Bağımsızlık yolunda atılan bu ilk adımlar, çocuğun bağlanma ve bağımsızlaşma arasındaki çatışmalarının bir dışavurumudur.
Çocuğunuz Sizi Test Ediyor
Çocuk, ne kadar bağımsız olduğunu öğrenmeye çalışırken sizi test edecektir. Her şeye hayır demeye başlar ve bu durumdan zevk alır. Kendi istediği şeylere bile ‘hayır’ diyebilir. Bu dönemde çocuğun amacı sizi kızdırmak veya çileden çıkarmak değildir. Niyeti; koyduğunuz kuralların veya istemediğiniz davranışların ne kadar önemli olduğunu test etmektir. Bu durumun, çocuğunuzun gösterdiği davranışların duygusal gelişiminin bir sonucu olduğunu unutmamalısınız. Okul öncesi dönem dediğimiz 3-5 yaş arasında kızgınlık kolayca öfkeye dönüşebilir ve çocuğunuz saldırgan tavırlar sergileyebilir. Kendini ifade etme güçlüğü, farklı düşüncelerin olabileceğini anlamakta yaşanan zorluk ve paylaşmayı henüz öğrenmemiş olma, bu dönemdeki öfke nöbetlerinin temel sebeplerindendir.
Öfke Nöbeti Geçiren Çocukla Nasıl Baş Edilir?
Çocuğun öfke nöbetlerinin şiddeti arttığında mutlaka destek alınması gerekir. İnsanlara vurma, itme, ısırma, eşyaları kırıp dökme, parçalama gibi zarar verme davranışları, öfkenin ‘patolojik’ dışavurumudur. Bu gibi durumlar mutlaka ciddiye alınmalı ve altta yatan psikolojik problemleri anlamak için profesyonel destek alınmalıdır. Öncelikle ailelerin pekiştirici davranışlardan kaçınmaları ve çocuğun ikincil kazanç elde etmesine olanak vermemeleri gerekir. İstediği gerçekleşmediğinde çığlık atan, yere yatan, durmaksızın ağlayan çocuğunuza çatışmadan kaçmak için verdiğiniz taviz, bu davranışların ödüllendirilmesine yol açar ve durumu daha da kötüleştirir.
Çocuklar Neden Öfke Nöbeti Geçirir?
Çocukların duygu yönetimlerini anne ve babalardan öğrenir. Aile içinde yaşanan çatışmalar, ebeveyn tutumlarındaki tutarsızlıklar ve çocuk ihmal edilirse, öfke kontrolünde sorun yaşaması kaçınılmazdır. Çocuklar, duygu yönetimlerini ebeveynlerinden öğrenirler. Bu nedenle iyi bir rol model olmalı, iletişiminize dikkat etmeli ve duygularınızı iyi yönetebilmelisiniz. Araştırmalar, günde ortalama 2 saat televizyon izleyen çocukların zihinlerinde negatif tutumları depoladığını göstermektedir. Bu nedenle çocuğunuzun ne izlediğini takip etmeli ve enerjisini boşaltabileceği spor dallarına ve aktivitelere yönlendirmelisiniz. Kazanç ve kaybın birlikte olduğunu her fırsatta ona anlatmalısınız.
