Yaz Aylarında Gıda Zehirlenmelerine Dikkat: Uzmanından Önemli Bilgiler
Yaz Aylarında Gıda Zehirlenmelerine Dikkat!
Doğru muhafaza edilmeyen besinlerde sıcaklık nedeniyle artan mikroorganizmalar, gıda zehirlenmelerine yol açabilmektedir. İstinye Üniversitesi (İSÜ) Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Dr. Öğr. Üyesi Öncü Akgül, bu konuda önemli bilgiler sunuyor.
Yaz mevsiminde özellikle gıda zehirlenmeleri en sık karşılaşılan sağlık sorunlarından biridir. Sıcak havanın bazı besinler üzerindeki etkisi, zehirlenme vakalarının artmasına neden olmaktadır. Peki, yaz aylarında besinlerde hangi hususlara dikkat edilmelidir? Hangi gıdalar daha tehlikeli? Gıda zehirlenmelerinde hangi durumlarda doktora başvurmak gerekir? Dr. Öncü Akgül, bu sorulara yanıt veriyor.
“Sıcaklık, Mikroorganizmalar İçin Büyüme Faktörüdür”
Dr. Akgül, yaz aylarında gıda zehirlenmelerinin artmasının nedenlerini şu şekilde açıklıyor: “Sıcaklık, birçok mikroorganizma için büyüme ve çoğalma faktörü olarak işlev görmektedir. İnsanlarda enfeksiyona yol açan mikroorganizmalar, belirli sıcaklık değerlerine ihtiyaç duyarlar ve bu değerlerde en iyi gelişim gösterirler. Ayrıca, belirli sıcaklık aralıkları mikroorganizmaların genlerini (örneğin toksin genlerini) aktive ederek hastalık yapma potansiyellerini artırabilir. Yaz ayları, bu enfeksiyon etkenleri için gerekli olan ısıyı sağlarken, besinler üzerindeki mikroorganizmalar için de uygun bir ortam sunar. Uygun koşullarda bekletilmeyen yiyecekler bozulur ve bozulma süreci mikroorganizmaların çoğalmasına zemin hazırlar.”
“Tekrar Isıtılan Besinler Risk Taşır”
Akgül, uygun koşullarda hazırlanıp saklanmayan yiyeceklerin gıda zehirlenmelerine yol açabileceğini belirtiyor: “Buzdolabında değil dış ortamda muhafaza edilen, yetersiz hijyenle hazırlanan, kısa süre içinde tüketilmeyen ve tekrar tekrar ısıtılan besinler, mikroorganizmalar için risk oluşturur.”
“Soğuk Ortamlarda Saklanmayan Ürünlerden Kaçının”
Sıcak havalarda tüketilmesi gereken dikkatli olunması gereken yiyecekler hakkında bilgi veren Akgül, şu uyarılarda bulunuyor: “Yaz aylarında tavuk, ciğer gibi et ürünleri, krema içeren sütlü gıdalar, yumurta ve tekrar tekrar ısıtılmış pirinçli gıdalar konusunda dikkatli olunmalıdır. Dışarıda satılan, uzun süre tezgah üzerinde beklemiş ve soğuk ortamlarda muhafaza edilmemiş ürünlerden uzak durmak en iyisidir. Hazırlanan yemeklerin mümkün olan en kısa sürede tüketilmesi önerilmektedir.”
“Zehirlenme Belirtileri: Bulantı, İshal, Kusma”
Peki, gıda zehirlenmesi belirtileri nelerdir? Akgül, “Gıda zehirlenmeleri genellikle mide bulantısı, kusma ve ishal ile kendini gösterir” diyor ve ekliyor: “Bazen belirtiler bir arada görülebilirken, bazen sadece biri ortaya çıkabilir. Ayrıca karın şişliği, gaz, kramp ve ağrı gibi belirtiler de eşlik edebilir. İshal, günde en az üç kez sulu ya da şekilsiz dışkılama olarak tanımlanır. Tüketilen gıdadaki mikroorganizmanın türüne bağlı olarak bu belirtiler birkaç saat içinde ya da birkaç gün sonra ortaya çıkabilir.”
“Bebekler, Küçük Çocuklar ve Yaşlılar Daha Dikkatli Olmalı”
Hangi durumlarda doktora başvurmak gerektiğiyle ilgili olarak Akgül, “Gıda zehirlenmeleri sonucu oluşan ishal genellikle kendi kendine düzelir. Ancak kan ve mukus içeren ishal ya da şiddetli sıvı kaybı ile birlikte sıvı alamama durumunda vakit kaybetmeden doktora gitmek önemlidir. Bebekler, küçük çocuklar ve yaşlılar, bu tür durumlarda daha dikkatli olmalıdır. Kanser, diyabet gibi rahatsızlıkları olan kişiler ve bağışıklık sistemi zayıf bireyler, belirtiler kötüleşmeden doktora başvurmalıdır.” diyor.
“Sıvı Alımı Olmayan İshal Tablosu Şiddetli Olmalı”
Akgül, “Gıda zehirlenmesinin çoğu zaman kendiliğinden düzeldiğini ancak kaybedilen sıvı ve elektrolitlerin mutlaka yerine konması gerektiğini” belirtiyor. “Bu nedenle bol miktarda sıvı alınmalı, tuz ve şeker dengesi korunmalıdır. Ancak sıvı alımı olmayan, şiddetli ishal yaşayan bireylerin mutlaka doktora başvurması gerekmektedir. Doktor, gerekli görürse ilaç tedavisine başlayabilir veya destekleyici bir tedavi uygulayabilir.” şeklinde ekliyor.
