İş Gücü Uyum Programı (İUP): İşsizlikle Mücadelede Yeni Bir Yaklaşım
İş Gücü Uyum Programı (İUP): Yeni Bir Umut
Hükümetin başlattığı İş Gücü Uyum Programı (İUP), işsizlik sorunu ile mücadelede önemli bir adım olarak öne çıkıyor. Bu program, özellikle işsizler, kadınlar, gençler, engelliler, eski hükümlüler ve öğrenciler için umut ışığı haline geldi. İUP, katılımcıların iş gücü piyasasına daha kolay girmelerini sağlamak amacıyla bilgi, beceri, çalışma alışkanlığı ve disiplin kazandırmayı hedefliyor.
Sabah Gazetesi’nden Önder Yılmaz’ın haberine göre; program Eylül ayında başlamış olup, başta kadınlar olmak üzere büyük ilgi gördü. Şu ana kadar 498 bin 183 kişi başvurdu, bunlardan 94 bin 706 kişi programdan yararlandı. Ayrıca 91 bin 297 kişinin ise hâlâ programa katılımı devam ediyor. Milli Eğitim Bakanlığı’na ayrılan 120 bin kontenjan ile programda günlük 833 TL ödeme yapılmakta. Bir kişi, programdan en fazla 140 gün süreyle yararlanabiliyor ve bu süre zarfında maksimum 116 bin 620 TL ödeme alması bekleniyor.
Başvuru Süreci ve Şartları
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın İŞKUR eliyle yürüttüğü programa başvuru işlemleri oldukça basit. Ancak öncelikle bazı şartların sağlanması gerekiyor:
- Türk vatandaşı olmak
- SGK’ya kayıtlı olmamak
- En az 18 yaşında olmak
- Yaşlılık veya malullük aylığı almamak
- Başvurudan bir yıl önce, yüklenici veya ilişkili kuruluş çalışanı olmamak
- Hane gelir şartını sağlamak
- Daha önce aktif işgücü veya işsizlik sigortası programları yararlanıcısı olmamak
İUP programına katılanlar, çeşitli alanlarda görev alabiliyor. Bu alanlar arasında engelli, yaşlı, çocuk ve hasta bakımı, tarım ve hayvancılık, ağaçlandırma, okulların temizliği, geri dönüşüm ve atık imhası gibi kamusal hizmetler ve doğal yaşam alanlarının korunması bulunmaktadır.
Programın Eğitim ve Ödeme Detayları
İUP’a katılanlara çeşitli eğitimler verilmektedir. Bu eğitimler arasında iş sağlığı güvenliği, bağımlılıkla mücadele, iş arama becerileri, iş ahlakı, motivasyon ve stres yönetimi, etkili iletişim ve finansal okuryazarlık yer alıyor. Programın başlangıcında günlük 666,75 TL olan cep harçlığı, katılımcılardan gelen talepler doğrultusunda 833 TL‘ye çıkarıldı. Ayrıca, programda ortaya çıkacak 5.5 oranında sosyal güvenlik prim giderleri de karşılanmaktadır.
Yararlandırma Süresi ve Katılım
Katılımcılar, programdan toplamda en fazla 140 gün yararlanabiliyor. Programın ilk dört haftası, haftada 5 gün ve toplamda 37,5 saat olarak uygulanıyor. Devam eden haftalarda ise bu süre 3 güne ve 22,5 saate düşüyor. Haftalık üç gün ortalama yararlanma şartı göz önünde bulundurulduğunda, katılımcılar ayda 9 bin 996 TL alacak. Program süresi boyunca maksimum 116 bin 620 TL kazanç sağlanması hedefleniyor.
Başvuru İstatistikleri
İUP’nın başlamasıyla birlikte başvuru sayısı hızla arttı ve şu anda 498 bin 183 başvuruyla karşı karşıyayız. Bu başvuruların 134 bin 91‘i erkek, 364 bin 92‘si ise kadınlardan oluşuyor. Kadınların başvurulardaki oranı %73 seviyesinde. Şu ana kadar programa katılanların 85 bin 425‘i kadın olmak üzere toplam 94 bin 704 kişi yararlandı. Hâlâ programa devam eden katılımcı sayısı 91 bin 297 olup, bunların 87 bin 130‘u yani %95’i kadınlardan oluşmaktadır.
Öncelikli Gruplar ve İzin Durumu
Programa katılacak öncelikli gruplar arasında kadınlar, engelliler, eski hükümlüler, terörle mücadelede malul sayılmayacak şekilde yaralananlar ve hane bazlı izleme sistemi kapsamında olanlar bulunmaktadır. Bu gruplar arasında herhangi bir öncelik sıralaması mevcut değildir.
Program süresince katılımcılar, onay almak şartıyla; program süresi 6 aya kadarsa 7, daha uzun süreli ise 10 güne kadar izin kullanabiliyor. Sağlık sorunları, evlenme, doğum gibi durumlar izin süresi kapsamında değerlendiriliyor. Ancak katılımcıların izin kullandıkları günler için cep harçlığı ve sosyal güvenlik prim ödemesi yapılmamaktadır.
Çalışma İmkanları ve Yaptırımlar
Katılımcılar, programa devam ederken başka bir iş yerinde sigortalı olarak çalışabilirler. Ancak, programa devam ederken başka bir yerde sigortalı olmaları durumunda oluşabilecek sosyal güvenlik prim borcundan SGK sorumlu tutulamaz.
Mazeretsiz olarak İUP’den ayrılanlar veya kendi kusuru nedeniyle ilişiği kesilenler, son yararlanma tarihi üzerinden 12 ay geçmedikçe yeni bir İUP’ye başvuramazlar. Yararlandığı İUP bittikten sonra Kurum tarafından teklif edilen niteliklerine uygun en az iki iş teklifini beğenmeyip mazeretsiz olarak kabul etmeyenler de aynı kuraldan muaf tutulamaz.
Ülke Genelinde Uygulama
İUP, Türkiye’nin 81 ilinde yaşayan her vatandaşın başvuru yapabileceği bir programdır. Bakanlıklara illerdeki ihtiyaçlara göre kontenjan ayrılırken, en büyük payı 120 bin kontenjanla Milli Eğitim Bakanlığı aldı. Valiliklerin ihtiyaç taleplerine bağlı olarak, İstanbul’a 12 bin 466, Ankara’ya 7 bin 32 ve İzmir’e 5 bin 810 kontenjan eğitim için tahsis edilmiştir.
Programın Tasarımı ve Hedefleri
İş Gücü Uyum Programı, Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) Genel Müdürlüğü tarafından titizlikle tasarlanmıştır. Programın başarı sağlaması nedeniyle ikinci faz uygulamalarına geçilmiştir. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Prof. Dr. Vedat Işıkhan, İUP ile istihdama katılımda zorluk yaşayan kadınlara, gençlere, engellilere ve öğrencilere eğitim yoluyla bilgi, beceri ve çalışma alışkanlığı kazandırarak iş gücü piyasalarına girişlerini kolaylaştırmayı hedeflediklerini belirtmiştir. Işıkhan, “İUP’nin en önemli amacı, çalışmayan ve üretmeyen insan kaynağının çalışma hayatına alıştırılarak üretime katılmasını sağlamaktır” diyerek programın önemine dikkat çekmiştir.
