Varis Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Önlemleri

Varis Nedir ve Neden Oluşur?

Derinin hemen altında bulunan toplardamarların şişmesi ve kıvrımlı hale gelmesi olarak tanımlanan varis, günümüzde sıkça karşılaşılan bir sağlık sorunu olarak dikkat çekmektedir. Bezmiâlem Vakıf Üniversitesi Hastanesi’nden Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Ünal Aydın, varisler hakkında yaygın olarak bilinen yanlışları düzeltirken, bu konudaki önemli tavsiyelerde de bulunmaktadır.

Birçok kişinin yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyen varis hakkında toplumda pek çok yanlış bilgi mevcuttur. “Varisler sadece estetik bir sorun mu? Bacak bacak üstüne atmak gerçekten varise neden olur mu? Varisler zamanla patlar mı? Spor yapmak varisleri artırır mı?” gibi soruların cevabını arayan hastalar, bazen yanlış bilgilerle hareket ederek bu yanlış algıların yayılmasına neden olabilmektedir.

Varis Hakkında Doğru Bilinen Yanlışlar

Prof. Dr. Ünal Aydın, varisler hakkında sıkça sorulan soruları yanıtlayarak doğru bilinen yanlışları aydınlattı.

Her Yaşta Varis Görülebilir

Varislerin yalnızca yaşlı bireylerde ve kadınlarda görüldüğü düşüncesine açıklık getiren Prof. Dr. Aydın, şunları ifade etti: “Varis her yaşta ortaya çıkabilir. Genetik yatkınlık, uzun süre ayakta durma veya hareketsiz yaşam tarzı, gençlerde bile varis gelişimine yol açabilir. Kadınlarda daha yaygın görünse de erkeklerde de varis oluşumu söz konusu olabilir. Erkeklerde varis sıklığı oldukça fazladır, ancak çoğunlukla estetik kaygılar nedeniyle tedavi için başvuruları gecikmektedir.”

Bacak Bacak Üstüne Atmak Varise Neden Olur mu?

Toplumda yaygın olarak kabul gören “Bacak bacak üstüne atmak varise neden olur” görüşü hakkında da açıklamalarda bulunan Prof. Dr. Aydın, “Hayır! Bu pozisyon, damarlar üzerinde kısa süreli bir baskı oluştursa da tek başına varis oluşumuna neden olmaz. Asıl risk faktörleri uzun süre hareketsiz kalmak ve dolaşımı etkileyen yaşam tarzlarıdır.” şeklinde konuştu.

Varis İçin Alınabilecek Önlemler

Uzun süre ayakta kalmanın yanı sıra, uzun süre oturmanın da varis riskini artırdığına dikkat çeken Prof. Dr. Aydın, düzenli egzersiz yapmanın önemini vurgulayarak şu tavsiyelerde bulundu:

• Her 30-60 dakikada bir ayağa kalkarak kısa bir yürüyüş yapın.
• Çalışma ortamınız uygunsa, telefon görüşmelerini ayakta yapın.
• Hareketsiz bacaklar kan dolaşımını yavaşlatır; fakat küçük hareketler bile dolaşımı hızlandırır.
• Otururken topuklarınızı ve ayak parmaklarınızı yukarı aşağı oynatın.
• Bacaklarınızı sırayla uzatıp esnetin.
• Bileklerinizi çevirerek hareketlendirin.
• Bacak bacak üstüne atmayın!
• Ayaklarınızı düz bir şekilde yere koyun.
• Dik oturun ve belinizi destekleyin.
• Rahat kıyafetler giyin ve hafif sıkı kompresyon çorapları tercih edin.
• Yetersiz su tüketimi, kanın yoğunlaşmasına ve dolaşımın yavaşlamasına yol açabilir. Günde en az 2 litre su içmeyi ihmal etmeyin.
• Kafein ve şekerli içecekleri azaltın.

Varis Sorununa İyi Gelebilecek Egzersiz Önerileri

Egzersizin varisi tamamen önleyemeyeceğini, ancak masa başı çalışanların bazı pratik önerilere dikkat etmesi gerektiğini belirten Prof. Dr. Aydın, üç farklı egzersiz tavsiyesi sundu:

• Ayak Parmak Uçlarında Yükselme (Topuk Kaldırma): Bu egzersiz, baldır kaslarını çalıştırarak kanın yukarı doğru pompalanmasına yardımcı olur. Ayakta veya oturarak ayak parmaklarınızın üzerinde yükselin, ardından topuklarınızı yere indirin. Bunu 20 kez tekrarlayın.
• Ayak Bileği Dairesel Hareketleri: Bu hareket, bacak damarlarının sağlığını destekler. Otururken ayak bileğinizi saat yönünde ve ters yönde çevirin. Her iki yöne 10 kez tekrar edin.
• Sandalyede Bacak Uzatma Hareketi: Bu egzersiz, bacak kaslarını harekete geçirerek dolaşımı artırır. Otururken bir bacağınızı uzatın ve birkaç saniye havada tutun, sonra diğer bacakla aynı işlemi yapın. Her bacak için 10 tekrar gerçekleştirin.

Varis Hakkında Sık Sorulan Sorular

Prof. Dr. Ünal Aydın, ‘varis’ denildiğinde halk arasında sıkça karşılaşılan bazı soruları da yanıtladı:

• Sıcak su, sauna ve hamam varise neden olur mu? “Kısmen doğru diyebiliriz. Aşırı sıcak, damarları genişleterek varis belirtilerini kötüleştirebilir. Mevcut varisleri olan hastaların çok sıcak ortamlardan kaçınması önerilir.”
• Spor yapmak varisleri artırır mı? “Yanlış! Aksine, düzenli yürüyüş, yüzme ve bisiklet gibi sporlar damar sağlığını korur. Ancak ağır ağırlık kaldırma gibi yüksek basınç oluşturan egzersizler dikkatli yapılmalıdır.”
• Kendi kendime varislerimi yok edebilir miyim? “Hayır! Varislerin tamamen yok olması için tıbbi müdahale gerekebilir. Ancak düzenli egzersiz, bacakları yüksekte tutmak ve sağlıklı beslenme gibi önlemler, varis oluşumunu azaltabilir ve ilerlemesini önleyebilir.”
• Varisler zamanla patlayabilir mi? “Tedavi edilmeyen varisler zamanla cilt üzerinde incelme yaparak kanama riski oluşturabilir. Özellikle travma veya sert bir darbe durumunda varisli damarlar kanayabilir ve acil müdahale gerektirebilir.”
• Bitkisel kremler ve yağlar varisleri tamamen yok edebilir mi? “Hayır! Bitkisel ürünler bazı semptomları hafifletebilir, ancak varisli damarları yok edemez. Bilimsel olarak kanıtlanmış tedaviler tercih edilmelidir.”
• Lazer tedavisi veya ameliyat varisleri tamamen yok eder mi? “Evet! Günümüzde gelişmiş tedavi yöntemleri ile varislerden tamamen kurtulmak mümkündür. Ancak yeni varis oluşumunu önlemek için sağlıklı yaşam alışkanlıkları benimsemek şarttır.”

Kaynak: Yasemin