Tükenmişlik Sendromu: Belirtileri ve Korunma Yöntemleri

Tükenmişlik Sendromu: Modern Çağın Sorunlarından Biri

Günümüzün hızlı yaşam temposu, birçok insan için zihinsel ve fiziksel yıpranmaya yol açan önemli bir sorun olan tükenmişlik sendromunu beraberinde getiriyor. Aşırı iş yükü, ‘hayır’ diyememek, sınır koyma zorluğu gibi faktörler, bireylerin kendilerini tükenmiş hissetmelerine neden olmaktadır. Ekonomik zorluklar, mükemmeliyetçilik, uzun çalışma saatleri ve sosyal medyada sunulan hayali yaşamlar, bu sendromun artışına katkıda bulunuyor.

Tükenmişlik kavramı, ilk kez 1974 yılında psikolog Herbert Freudenberger tarafından ortaya atılmıştır. O günden bu yana, özellikle son 50 yılda, bu konu üzerine birçok çalışma yapılmış ve günümüzde tükenmişlik sendromunun görülme sıklığı önemli ölçüde artmıştır. Tükenmişlik, bireyin profesyonel yaşamındaki kariyerinden, arkadaşlık ilişkilerinden veya ailesindeki sosyal etkileşimlerden aldığı keyfi azaltan, kendini başarısız ve değersiz hissetmesine yol açan bir durumdur. Tıbbi bir tanı olmamakla birlikte, ciddi bir sorun olarak kabul edilir ve profesyonel psikolojik destek alınması gerekmektedir.

Tükenmişlik sendromu, bireyin bağışıklık sistemini zayıflatabilir. Bu durum, kişiyi soğuk algınlığı, grip veya uykusuzluk gibi sağlık sorunlarına karşı daha duyarlı hale getirebilir. Uzun süre tedavi edilmeden bırakıldığında, alkol bağımlılığı, depresyon, diyabet ve kalp hastalığı gibi ciddi fiziksel ve psikolojik sorunlara yol açabilir.

Psikiyatri Uzmanı Dr. Nagihan Günal, tükenmişlik sendromu ile karşı karşıya olup olmadığınızı anlamanızı sağlayacak 10 soruluk bir test hazırladı.

10 SORUDA TÜKENMİŞLİK TESTİ

Aşağıdaki 10 soruluk testte, yanıtlarınızın 5 veya üzeri ‘evet’ olması, tükenmişlik sendromu yaşadığınız anlamına gelebilir. Tükenmişlik sendromu kendiliğinden geçebilen bir durum değildir; mutlaka psikolojik destek almanız gerekir.

İşte 10 soru:

• 1- Kapana kısılmış gibi hissediyor musunuz?
• 2- Çaresiz hissediyor musunuz?
• 3- Üzüntülü, kederli ya da depresif hissediyor musunuz?
• 4- Umutsuzluk duyuyor musunuz?
• 5- Bıkkınlık hissediyor musunuz?
• 6- Değersiz ve başarısız biri gibi hissediyor musunuz?
• 7- İnsanlar tarafından hayal kırıklığına uğratılmış hissediyor musunuz?
• 8- Fiziksel olarak hastalıklı hissediyor musunuz?
• 9- Yorgunluk hissediyor musunuz?
• 10- Uyumada zorluk çekiyor musunuz?

Baş Ağrısından Kalp Hastalıklarına…

Tükenmişlik sendromu yaşayan bireyler, kendilerini sürekli yorgun, bitkin ve tükenmiş hissedebilirler. Baş ağrısı, karın ağrısı, iştah ya da uyku düzensizlikleri, duygudurum değişiklikleri, özellikle kaygı ve umutsuzluk en sık karşılaşılan belirtilerdir. Bunun sonucunda bireyler, sosyalleşmeyi bırakabilir ve aile üyeleri, arkadaşlar ya da iş arkadaşlarıyla güven ilişkilerini zayıflatabilirler. Hayata karamsar bir bakış açısıyla yaklaşarak kendilerini çaresiz hissedebilirler. Tükenmişlik sendromu, diğer kronik stres türleri gibi, bireyin bağışıklık sistemini zayıflatabilir ve soğuk algınlığı, grip ya da uykusuzluk gibi sağlık sorunlarına zemin hazırlayabilir. Tedavi edilmediği takdirde, alkol ve madde bağımlılığı, depresyon, kalp hastalığı ve diyabet gibi ciddi rahatsızlıklara yol açabilir.

Tükenmişlik Sendromundan Korunmak İçin Önlemler

• İş yükünüzü ve sorumluluklarınızı paylaşın, molalar verin.
• Keyif aldığınız aktiviteleri sürdürün, yeni hobi ve aktiviteler keşfedin.
• Ailenizle ve sevdiklerinizle daha fazla vakit geçirin, sosyal etkileşimlerinizi artırın.
• Mesai saatleri dışında işten uzaklaşın ve zihninizi dinlendirin.
• Zorlandığınızda veya stres yükünüz arttığında yardım istemekten çekinmeyin.
• Beslenme ve uyku düzeninizi oluşturun; sağlıklı beslenin, abur cuburlardan kaçının ve geceleri mutlaka 6-8 saat uyuyun.
• Haftada 3-4 gün düzenli egzersiz yapın.
• Sigaradan ve alkolden uzak durun.
• Gerekirse, sorunlarınız ilerlemeden psikolojik destek alın.