Çocuklarda Parmak Emme Alışkanlığı ve Psikolojik Etkileri

Çocuklarda Parmak Emme Alışkanlığı

Çocuklarda parmak emme alışkanlığı, genellikle doğal bir refleks ve kendini rahatlatma yöntemi olarak ortaya çıkar. Aynı zamanda çevreyi tanıma ve keşfetme isteğinden de kaynaklanabilir. Ancak çocuk psikologları, bu alışkanlığın uzun süre devam etmesinin duygusal ve sosyal sorunlara yol açabileceği konusunda uyarıda bulunmaktadır. Psikolojik Danışman Sümeyye Üstün, çocuklarda sıkça karşılaşılan parmak emme davranışıyla ilgili önemli açıklamalarda bulundu.

“Çocuklar neden parmak emer?” sorusunu klasik psikiyatri perspektifinden (Freudyen kuram) ele aldığımızda, bu davranışın nedeninin ağız bölgesinin bebek için erojen bir haz kaynağı olduğunu öğreniyoruz. Bu nedenle bebekler, bu hazza yönelmektedir. Ancak bu ilk bakışta tatmin edici bir açıklama gibi görünse de, daha derinlemesine incelendiğinde yetersiz kalmaktadır. “Emdiği şey neden parmaktır?” sorusuna geldiğimizde ise asıl yanıt şudur: “Çünkü ortada emecek bir meme yoktur.” Bu kavramı sistematik bir şekilde ortaya koyan ilk kuramcı W. R. D. Fairbairn’dır. Peki, Fairbairn burada ne demek istemiştir?

Bebek, doğal nesnesi olan anne memesinden yoksun kaldığında, başka bir nesne ile tatmin olma arayışına girmektedir. İnsan, her zaman bir diğerine yönelmeye mecburdur ve gerçek bir nesne olmadığında, sahte nesneler devreye girer. Parmak emme, bir çocuğun yönelmekte zorluk yaşadığı nesnedir. Eğer çocuk sağlıklı, şefkatli ve gerçek bir ilişki kurmakta zorlanıyorsa, bu ihtiyacını parmağına yönlendirir. Fairbairn’e göre, çocuğun parmak emmesinin temel nedeni budur.

Süt Emme, Beslenme ve Parmak Emme Arasındaki İlişki

Süt emme, bebeklerin dünyaya geldiklerinde ilk ilişki kurduğu nesne anlamına gelir. Bebek, meme aracılığıyla hem maddi hem de manevi bir doyum sağlar. Ancak bazı özel durumlar nedeniyle bebekler anne memesini ememeyebilir. Annenin sütü gelmeyebilir, bebek memeyi reddedebilir ya da sağlık sorunları bu duruma engel olabilir. Bu gibi durumlarda, bazı anneler kaygıya kapılabilir ve kendilerini yetersiz veya suçlu hissedebilirler. Ancak burada “meme” kavramı, yalnızca anne bedenine ait bir organı değil; aynı zamanda duygusal bir beslenme kaynağını da ifade eder. Annenin varlığı, kapsayıcılığı, iyi dokunuşları ve ihtiyaçları gidermesi de bu kapsama girmektedir.

Önemli olan, sadece süt vermek değil; bütünleşmiş ve kapsayıcı bir anne-bebek ilişkisi geliştirmektir. Zira bir bebek yalnızca süt ve meme emmez, aynı zamanda annenin duygularını da emer. Öte yandan, daha büyük çocuklar da zaman zaman parmak emme davranışı sergileyebilir. Parmak emme, oral bir haz olarak bağlanma ve duygu regülasyonu ile ilişkilidir. Kaygı, korku, yalnızlık, stres gibi yoğun duygularını regüle edemeyen çocuklar, bu duygularını parmak emerek yatıştırmaya çalışırlar. Parmak emme, aslında çocukların bilinçaltında “Bu durumu kaldırmakta zorlanıyorum, bu yüzden önceki döneme geri dönüyorum” anlamına gelebilmektedir. Yani bu bir tür gerileme (regresyon) davranışıdır.

Çocuklarda Parmak Emme Ne Zaman Ortaya Çıkar?

• Anne babası boşanmış ya da boşanmakta olan çocuklarda,
• Bağ kurduğu birinin ölümü veya aileden uzaklaşması durumunda,
• Yeni bir kardeş doğduğunda,
• Okula başlama gibi yeni bir ortama girildiğinde,
• Aile içindeki çatışmalar ve huzursuzluk yaşandığında,
• Çocuk fazla baskı veya kısıtlamaya maruz kaldığında,
• Aile içi iletişim eksikliği gibi durumlarda ortaya çıkabilmektedir.

Parmak Emme Nasıl Geçer?

Parmak emme durumlarında, ebeveynler çocuklarını bu davranıştan kaçınmaları için engellemeye çalışabilir. Onlara kızabilir, eline vurabilir veya acı sürebilirler. Ancak bu tür yöntemler kısa vadede işe yarıyor gibi görünse de, uzun vadede sağlıklı bir yaklaşım değildir. Çünkü bu yöntemler yalnızca semptomu gidermeye yönelik geçici çözümler sunar. Asıl amaç, çocuğun temel kaygısını anlamak ve onu güçlendirmektir. Bunu başarmak için iyi ilişkileri artırmak, bağlanma sistemini güçlendirmek ve duygu regülasyonunu öğretmek kritik adımlardır. Eğer ebeveynler bu konuda zorluk yaşıyorsa, bir uzmandan destek almaları önemlidir. Çünkü çocukluk dönemindeki parmak emme davranışı, yetişkinlikte daha ciddi duygusal ve ilişkisel sorunlara yol açabilir.

Sümeyye Üstün
Psikolojik Danışman