Diyarbakır’ın Kişnişli Kolyesi: Geleneksel Zanaat Tehlikede

Diyarbakır’ın Kişnişli Kolyesi: Asırlık Bir Gelenek Tehlikede

Diyarbakır’da, yüzyıllardır süregelen bir gelenek olan kişnişli kolye, Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından kısa bir süre önce Coğrafi İşaret Tescil Belgesi ile tescillenmiştir. Ancak bu eşsiz zanaat, yalnızca bir avuç usta ile icra ediliyor olması nedeniyle ciddi bir tehdit altındadır. Bu geleneksel el sanatının geleceği belirsizlikle dolu.

Diyarbakır’ın köklü ürünü “Kişnişli Kolye”, yaklaşık 20 gün önce Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiştir. Ancak bu değerli zanaat, yalnızca 5 usta ile sınırlı kalması ve çırak yetiştirilmemesi nedeniyle yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalmaktadır.

Usta Ercan Eryavuz: “Bu Zanaatın Ölmesini İstemiyoruz”

35 yılı aşkın bir süredir bu mesleği icra eden altın işleme ustası Ercan Eryavuz, Diyarbakır kişnişinin tarihi ve kültürel önemine işaret ederek, bu zanaatin Ermeni ve Süryani kültürlerinden günümüze kadar uzandığını vurgulamaktadır. Bir kişnişli kolyenin yapım sürecinde ortalama 700 parça kullanıldığını belirten Eryavuz, “Bazı modeller 3-5 bin parçaya kadar çıkabiliyor. Her modelin parça sayısı değişiyor. Bu ürün, gelecek nesiller için kadim bir mirastır. Ancak bu zanaat için yeterli eleman yetiştiremiyoruz. Şu anda Diyarbakır’da bunu yapan usta sayısı benimle birlikte sadece 5 kişidir. Bunun dışında kişnişli kolye yapan başka usta yok.” şeklinde konuştu.

Gençlerin Mesleğe Yönelmemesi

Eryavuz, gençlerin bu mesleğe ilgi göstermemesinin nedenlerini de aktardı: “Daha önce mesleğe eleman yetiştiremedik. Aileler, çocuklarının bu zanaate yönelmesini istemiyor, çünkü finansal açıdan daha kazançlı işler peşindeler. Tescil edildikten sonra bu konuda daha dikkatli olmaya çalışıyoruz. Tek sıra bir kolyenin yapılması ortalama 2 gün sürüyor. Her şey el işçiliğiyle yapıldığı için zaman alıyor. Günümüzde tek sıra bir kolyenin fiyatı ortalama 22 bin TL civarında. Diğer takılarla birlikte toplamda 110 bin TL’ye kadar çıkabiliyor.”

Geleceğin Ustaları: Kadir Özdemir

11 yıldır bu zanaatin içinde olan kalfa Kadir Özdemir, öğrendiklerini şöyle ifade ediyor: “Baskıları kaynakla birleştiriyoruz. Bu parçaları kaynattıktan sonra kolyelere ekliyoruz. Sonuç olarak ürün bu şekilde ortaya çıkıyor. Biz de ustamız gibi usta olmak istiyoruz. Çünkü onun yanında yetişiyoruz ve ondan öğrendiklerimizi gelecekte çırakları eğitmek için kullanmak istiyoruz.”

Diyarbakır’ın kişnişli kolyesi, sadece bir takı değil, aynı zamanda bir kültürel miras olarak yaşatılması gereken bir değer. Bu zanaatin geleceği, ustaların ve gençlerin iş birliğiyle korunabilir.