Soğuk Algınlığına Karşı Geleneksel İlaçlar: Etkinliği ve Bilimsel İnceleme

Soğuk Algınlığına Karşı Geleneksel İlaçlar: Gerçekten Etkili mi?

Portakal suyundan çinko pastillere, tavuk çorbasından sarımsağa kadar pek çok doğal ilaç, soğuk algınlığına karşı önerilir. Ancak bu tedavi yöntemlerinin gerçekten işe yarayıp yaramadığını merak ediyor musunuz? Bu yazıda, bağışıklık sistemimizin nasıl çalıştığını ve bazı popüler tedavi yöntemlerinin etkinliğini inceleyeceğiz.

Virüsler vücudumuza girdiğinde, bağışıklık sistemimiz iki ana mekanizma ile savunma yapar. İlk olarak, doğuştan gelen bağışıklık sistemi, vücudu yabancı patojenlerden korumaya çalışır. İkincisi, edinilmiş bağışıklık ise vücudun daha önce karşılaştığı patojenlere özel hatırlayıcı hücreler üretir. Örneğin, suçiçeği gibi bazı çocukluk hastalıklarıyla bir kez karşılaşmak yeterlidir. Ancak soğuk algınlığına neden olan virüsler, sürekli değiştikleri için hatırlayıcı hücreler bu virüsleri tanımakta zorlanır. Bu yüzden, aynı kış mevsiminde birden fazla kez soğuk algınlığına yakalanmak mümkündür.

Bağışıklık sistemi, vitamin veya mineral eksikliği olduğunda zayıflar. Eğer zaten dengeli bir beslenme düzenimiz varsa, bağışıklık sistemimizi güçlendirecek takviye gıda ve vitaminlerin etkisi sınırlı olabilir. Ancak, belirli vitamin, çinko veya demir eksiklikleri durumunda bu takviyelerin faydası olabilir.

Popüler Soğuk Algınlığı İlaçları

Sarımsak

Sarımsağın soğuk algınlığına karşı koruyucu etkileri üzerine yapılan bir araştırmada, 146 sağlıklı birey üzerinde incelemeler yapılmıştır. Kış aylarında 12 hafta boyunca, katılımcıların yarısına plasebo (etkisiz bir ilaç) kapsülü, diğer yarısına ise sarımsak takviyesi verilmiştir. Plasebo grubunda 65 soğuk algınlığı vakası ortaya çıkarken, hastalık günleri toplamda 366 günü bulmuştur. Sarımsak takviyesi alan grupta ise sadece 24 soğuk algınlığı vakası tespit edilmiş ve hastalık süresi 111 günle kısıtlı kalmıştır.

C Vitamini

Soğuk algınlığına karşı yaygın olarak kullanılan takviyelerden biri olan C vitamini üzerine yapılan araştırmalar, bu vitaminin bazı durumlarda yararlı olabileceğini göstermektedir. Ancak, bu fayda sanıldığı kadar büyük değildir. 29 farklı çalışmayı değerlendiren bir araştırmada, C vitamini takviyesinin soğuk algınlığı riskini azaltmadığı, fakat hastalık süresini çocuklarda %14, yetişkinlerde ise %8 oranında kısalttığı belirlenmiştir. C vitamini açısından zengin olduğu düşünülen portakal suyu ise, bir bardak portakal suyunun içerdiği C vitamini miktarının takviye haplardan çok daha düşük olduğunu göstermektedir.

Çinko

Çinko takviyelerinin soğuk algınlığı üzerindeki etkileri üzerine yapılan bir araştırmada, günlük alınan çinko pastillerinin burun tıkanıklığı ve akıntı süresini %33 oranında, hapşırma sıklığını %22 oranında, öksürük süresini ise yaklaşık %50 oranında azalttığı gözlemlenmiştir. Semptomların başlangıç tarihinden itibaren alınan çinko pastillerinin soğuk algınlığı tedavisinde etkili olduğu sonucuna varılmıştır. Uzmanlar, vitamin ve minerallerin takviye haplardan ziyade doğal besinler yoluyla alınmasını önermektedir. Ancak C vitamini gibi bazı vitaminlerin yüksek dozlarının takviye haplarla daha etkili olduğu gözlemlenmiştir. Çinko için de aynı durum geçerlidir; yavaş emilen çinko pastiller, çinko açısından zengin gıda ve takviyelerden daha etkili olabilir. Ancak bu tarz araştırmalar öncesinde katılımcıların C vitamini veya çinko düzeylerinin ölçülmediği için, elde edilen olumlu sonuçların takviye ile değil, vücuttaki eksikliklerin giderilmesi ile ilgili olabileceği belirtilmektedir.

Plasebo Etkisi

Tavuk çorbası veya portakal suyu gibi halk arasında yaygın olarak soğuk algınlığı tedavisinde kullanılan yöntemlerin etkili olması, plasebo etkisine de bağlı olabilir. Plasebo kapsüllerinin, ağrıdan rahatsız bağırsak sendromuna kadar birçok hastalıkta belirtileri hafiflettiği bilinmektedir. Ancak bu etkilerin neden kaynaklandığı hala net değildir. Örneğin, ekinezya gibi bitkisel takviyelerin soğuk algınlığına iyi geldiğine inanan bireylerde hastalık süresinin biraz kısaldığı, inanmayanlarda veya habersiz olarak ekinezya verilenlerde ise herhangi bir etkisinin olmadığı gözlemlenmiştir. Süt tüketimi konusunda da benzer bir durum söz konusudur; soğuk algınlığı sırasında sütün balgam yaptığına inananlar, süt tükettikten sonra bu etkiyi hissettiklerini belirtmektedir. Fakat araştırmalar, bunun gerçeği yansıtmadığını göstermektedir.